Er komt een kindje

Een kind krijgen is zo oud als de mensheid en dus van alle tijden. De beleving van een kindje krijgen is echter in de loop der tijd verandertd. Als vroeger, in de tijd van onze grootouders twee mensen met elkaar trouwden, was het bijna vanzelfsprekend dat er na één, hooguit twee jaar een kindje werd geboren en dat een aantal jaren op rij. Het was 'n heel gewoon vast onderdeel van het dagelijks leven. De zwangerschappen verliepen meestal zonder al te veel ophef en na de geboorte werd er vrij snel overgegaan tot de orde van de dag.
Tegenwoordig worden zwangerschappen en geboortes heel breed uitgemeten en intensief beleefd. Ook de techniek speelt een steeds grotere rol. In het onderstaande stuk wil Peter Loonen jullie iets van de sfeer rond het krijgen van een kindje, vroeger toen kinderen nog uit de bloemkool kwamen, en in deze moderne tijd, laten proeven... Omdat in Overloon de laatste maanden heel wat kindjes geboren zijn een actueel onderwerp waar de laatste jaren heel veel in veranderd is. 

D’r kumt ’n kiendje

Toen ze ’n goei drie mónd was haj ze ‘t verteld…… De kâns det ’t dör zuj gaon was nòw hiël groët en de kâns det de kar nog òp zuj slaon wier steeds kliender. En nòw….nòw.. liêp Nelleke al òp ’t aênd. Gelukkig stônd ’t wiegske al klaor. ’t Stônd dor moi ien ’t huukske van de òpkamer kort beej d’n twiefelaar van Nelleke en urre mins Bert. Ze was biëstig vriëd mit det wiegske, ’n femiliestuk waorien zeej zelf, net as ur vijf zusters en zes bruûrs, de urste mónde van ur laeve dörgebrocht haj. Beej de ánblik van det höltere wiegske mit det moie kânte hemeltje wor baove ien ’t huukske, ’n zuût engeltje hing, zocht Nelleke’s hând ien de rechtse tes van urre jasschortel nor ‘nen tesnuzzik want ze vuulde det ’n par spontaan ontspringende traontjes ’t zicht òp ’t wiegske ennigszins vertroebelde. Toen ’t beeld van ’t engeltje ien ’t hemeltje wer scherper wier kreeg ze ienaens ’t gevuul det de kòmst van ur derde kiendje nie lang mer òp zich zuj laote wâchte. Beej d’n derde haj ze al wá ervaring en Nelleke wis wát ‘r te doên stônd.

As urste mòs d’n aldste zoën van d’n buurman, Bert gón roêpe die ’s maergesvroeg al mit de schoefel òp de nek, ’n tas vol bòtterams en ’n fles kâlden thië nor de mangeleplak ien de Piël was vertrokke. As twedde mòs de buurvrouw de twië kiender die Nelleke en Bert al hán en die moi same ien d’n boggerd zate te speule wegbrenge nor Nelleke ur aldste bruûr want de ánwezigheid van klaen blage beej ’n geheimzinnig iets ás ’n geboorte wier nie geteld. Dornao wier Nellekes zuster nor dörp gestuurd um d’n dokter en juffrouw Anna te gón hale. Juffrouw Anna was de vrouw die zóveul ervaring mit bevallinge haj det ze geräöst de vroedvrouw genoemd moog werre. D’n dokter liet zich veul án ur maening gelaege. Toen Nelleke det allemól geregeld haj ging ze nog iëne kier de stapel luiers, hempjes en truitjes die klaor mòsse ligge naotelle, ok al wis ze zeker det 't allemól ien orde was. Dornao traejde ze ònräöstig òp en nier dör de keuke um te wâchte òp de dinge die ginge kòmme. Gaûwaechtig kwaam Bert d’n hoek um, hing zien kieps án d’n haok en ging zich fesoenlek wâsse en schaere en vroêg dornao vörzichtig án Nelleke hoe ’t ging wornao heej nog efkes knaojde det ie de mangels nog net nie schón haj.

Ònder de hând ware ok d’n dokter en juffrouw Anna binne gestieperd en dè was niks te vroeg want ‘ne klats water òp de keukevloer gaaf án det de vlieze gebraoke ware en juffrouw Anna vônd ’t tied det Nelleke ien bed ging ligge. Nog vördè Nelleke die òpdracht uut kòs voere controlierde juffrouw Anna nog efkes of de klosse wel stevig ònder ’t bed bevestigd ware. Juffrouw Anna stuurde Bert nor de keuke um ‘ne moer water òp ’t fernuus te gón zette. Mit urren hôlteren toêter (’t ennigste technische hulpmiddel ien diejen tied) controlierde Anna nog efkes de harttoontjes van ’t kiendje. Moi, moi, moi, mòmpelde ze. Dornao ging ’t rap. ’t Kiendje wier gebore zóas niggenenniggentig van de hònderd kiendjes gebore werre. Juffrouw Anna en d’n dokter hán ’t hendig, ’t ging hóst van aeges. Juffrouw Anna mos nog efkes beej Nelleke ’t sluutlake ánlegge zoëdet d’n buuk van Nelleke wá steun kreeg en wer ’n bitje ien ’t gariël kwaam te zitte. Nelleke haj ’n moi giëf kiendje òp de waereld gezet en Bert en Nelleke ware bleej det ze nó twië raekels van jonge nòw ’n derke hán gekrege. En…. ’n derke was straks vör Nelleke ’n moie hulp ien d’n huushâld.

Ok buute was ‘t neejs al dörgedronge want ’t kliên derke zette al zónne kael òp det de buurt drek ien de gate haj det Nelleke en Bert wer geaerfd han. Tusse alle bedriêve dör ware de ovverbuurvrouw en de aldste zuster van Nelleke ok binnegeloëpe. Die twië zun de kòmmende daag vör de kraamvrouw, ’t kiendje en ’t huushâlde zörge. D’r mòsse de kòmmenden tied netuurlek baerge luiers gespuuld werre, d’r mòs gekokt en gepoetst worre en wat al die dinge betreft haj Bert twië groëte linkse hând. 
Ien bed òp de òpkamer haj de buurvrouw ’t kiendje, wát ònder de hând de naam Bets haj gekrege, zoë hiete de grötmoêder van Nelleke ok, ’t kiendje al ángelet. ’t Klaen derke viet drek án. De natuur deej dus zien waerk en d’r hoefde dus nie nor mit water ángelengde koemelk gegrepe te werre. Bets haj ‘ne goeie start gemakt.

Daags nó de bevalling mòs Bert zien dôchter án gón gaeve beej de gemaente. Nelleke haj dor ’n bitje zörg aover want beej ’t ángaeve van zienen aldste zoën, wát ien diejen tied duk gepaard ging mit ’t nuttige van ’n borreltje, was det toen beej Bert ’n bitje uut de hând geloëpe en was heej diejen dag tamelek laat en moi ien d’n óllie thuusgekòmme. Dizze kiër was Bert moi òp tied thuus. Dè kwaam goêd uut want zuutjes án kwaam d’r al wá bezuûk vanuut de buurt en de femilie. De twië hulpvróllie slepte mit koffie en beschuut mit muûskes. Toen ’t wá lang duurde er d’r ’n borreltje òp toffel kwaam vroeg oëme Karel of ’t kiendje ok wát mitgebrocht haj. Dormit bedoelde heej det ’t gebruukelek was det d’r ’n borreltje iengeschud wiêr. Zoë bleef ’t kraombezuuk ’n paar daag moikes án ’t loëpe. Ze brochte maestal praktische cadeautjes mit ien de vörm van ’n truike of ’n kledje vör klien Betske. Nó ‘nen dag of wat stopte dè en Nelleke ur zuster en de buurvrouw ginge wer òp huus án en ’t laeve van alle dag ging wer zien gangetje. 


Zes waeke nó de bevalling mòs Nelleke, same mit ândere vróllie die ok ien diejen tied bevalle ware, nor de kerk um dör pestoer gereinigd te werre. Kennelek was d’r volges de kerk án de geboorte ’n zònde vörafgegaon.
’t Jaor daorop zuj ’t warschienlek wer ’t zelfde gaon en zuj nummer vier zich ándiêne en dornao warschienlek nummer vijf.

Hoe anders ging det beej Hanny, de klaendochter van Nelleke….. 
Toen Hanny ien de gate kreeg det ze ’n par daag ovver tied was appte ze dè drek nor urren Hans. Die appte nog binnen de seconde trug det ze mar drek nor de DA mòs loëpe vör ’n zwangerschapstest. ’t Berichtje was versierd mit vieftiên ooievaars en vertiên beschuute mit muuskes, roze en blaûwe want heej wis nog nie wát ’t ging werre. Nao ’t waerk miêk Hans det ie, ’n haffel bònne riskierend, as ‘nen haas nor huus kwaam. Toen ie ziene kòp um de deur stook zaag ie d’n uutslag van de test al òp ’t schouwke stón te blinke. Ja, ja, ze ware zwanger. Ze miêke same ’n dansje dör de kamer mar wel zuutjes án want ge kunt nie vörzichtig genoeg zien.
Diejen aovend fantasierde Hanny en Hans d’r òp los en vroege zich af tegge wie ze ’t wánnier zun vertelle. Ze beslote same nog minstes vertien daag te wâchte al ware ze allebei bang det dè nie mit zuj valle. ’n Goei waek nódet ze vâstgesteld hán det ze zwanger ware vroeg Hanny zich af of ur baeste vriendin iets ien de gate haj want ze vônd det die ur zó arig ángekeke haj. 


Wor de zwangeschap van grötmoeder Nelleke zònder noemeswaardige ándacht verliêp krege Hanny en Hans ’t biëstig druk. Wa mòs d’r toch unnen hoëp geregeld werre. Welk speciaal moment mòsse ze kiêze um 't te vertelle det ze zwanger ware? D’r ging veul tied zitte ien ’t zuûke nor ’n passende verloskundigepraktijk. Wá kan de iën wel en de ânder wer nie. ’t Wier ok tied vör ’n echografie want ze wón toch ok wel ger wiëte of 't ’n menneke of ‘n derke was wát ze zun verwâchte. Hè, de verloskundigepraktijk was geregeld en de echo volgde dor drek baovenòp.

’t Groëte moment um ’t neejs wereldkundig te maken kòs gepland werre. Det neejs leverde beej ánstònde opa’s en oma’s, femilie, vriende en vriendinne emotionele memente òp, en de telefoon knapte hòst uuterèn dör ’n bombardement án appjes. Ok kwame d’r daags nó de bekendmaking van ’t groëte neejs al ’n del kartjes en zelfs al kliene cadeautjes ien de briêvebus. Wá ’n feest al.

D’r mòs ok al vör de babyuutzet gezörgd werre. Ze zate same te rikraoje, zuwwe neej grei ánschaffe of zuwwe òp internet gón zuûke want dè spul het mit iën of twië kiendjes maestal niks geleeje en det is toch ’n stuk baeterkoëp dan neej grei. Ok beej opa en oma laag nog wel wát òp de zolder má dè bleek al gaûw uut de moëde en nie mer van dizzen tied. ’t Ienrichte van ’t babykaemerke was ok ’n hiël ángaon. Behalve via internet wier d’r ok grei zelf òpgeknapt, geschoêrd en geschilderd. Ien de femilie wier ’n wiegske gevônde. Dè was wel moi, dor haj Hans zelf ok nog ien gelaege. Mit veul fantasie en plezier groeide ’t kaemerke net zoëas ’t kiendje ien d’n buuk.

Dè kiendje ien d’n buuk wier schaerp ien de gate gehâlde. Riggelmatig nor de zwangersschapspraktijk. Duk kiêke òp de zwangerschapsapp “Zwapp”, dor kòste van dag tot dag beejhâlde hoe ’t kiendje zich zuj òntwikkele. Ok òp www.babyopkomst.nl viel veul ienfomatie te hale. Hanny en Hans hán ’t d’r má druk mit. Ok nog òpvang gón regele. Wát is d’r allemól te viende ien det wereldje. Wat dè betreft ok nog mar ’s mit opa en oma gón buurte. Of det allemól nog nie genoeg was mòsse ze ok nog ’n geboorteplan schriêve. Òp www.24baby.nl stônd gelukkig ’n uutgebreide handleiding hoe ze det mòsse doên. Det moog gelukkig digitaal, òp de computer dus. Ien dè plan kwaam te staon hoe de communicatie tijdes de bevalling zuj verloëpe. Of ’t medisch perseniël Hanny en Hans mòsse informiere ovver handelinge tijdes de bevalling, of ze betrokke wón werre beej beslissinge tijdes de bevalling. Wie mòt beslissinge neme ás ze det zelf nie mer zun kunne? Waor gódde bevalle en wie mugge dor beej zien? Wilde ’n foto- of videoreportage laote make? Welke houding Hanny zuj wille gebruuke beej ’t òpvange van de weeë, of ze pienbestrijding zuj wille en zó ja welke? Of ze borstvoeding woj gaeve en ’t kiendje metiën án de bôrst woj hebbe? As ’t ’n keizersnee zuj motte werre kòsse ze kiêze tusse ’ne gewoëne keizersnede of ’n “gentlesectio” wórbeej ’t kiendje nó de operatie beej Hanny òp d’n buuk zuj mugge ligge. Wón ze de naogeboorte beware…. en dan tenslotte nog de aoverige wense. D’r viel dus ‘nen hoëp te kiêze. 


Nao veul vijve en zesse beslote Hanny en Hans um de bevalling ien ’t ziekenhuus te laote doên dör hun aege verloskundige van de aege verloskundigepraktijk. Det leek hun vertrouwd en zuj 't toch nie hiëlemól goêd gaon kòsse ze âltied trugvalle òp de gynaecoloog en ’t gespecialisierde perseniël van ’t ziêkenhuus. De bevalling zuj dan plátsviende ien de kraamsuite en ze kosse nog kiêze uut bevalle ien bed, òp de baarkruk, ien ’n bevallingsbad of zelfs òp ‘ne skippybal. Vördet ’t allemól zówied zuj zien zun ze ok nog ’n ròndleiding kunne kriêge. Tusse alle bedriêve dör mòs d’r ok nog nor de zwangerschapsgym en nor de zwangerschapsyoga gegaon werre.

Zó wennig as grötvader Bert van de zwangerschap van zien Nelleke mitmiêk, zó druk haj Hans ’t d’r mit, want heej mòs aoveral mit hin en ’t uutgebreide kraompakket mòs ok nog beejèngeslept werre. En dan nog ’n högtepunt. D’n dikken buuk van Hanny wier dör ’n artistieke vriendin hiël moi beschilderd en dor wiere dan, wer net as van de ánstónde papa en mama moie foto’s gemakt. Dor hebbe we gen Lóns woord vör, det hiet ’n fotoshoot. Ze ware echt same ien verwachting.’t Papa werre was evvel gen klennigheid mer constatierde Hans. Heej wiêr aoveral beej betrokke, mòs òndersteune en verzörge. ’n Par waeke vör d’n uutgeraekenden datum diende zich nog ‘n ònverwâchte verrassing án. De vriendinne, moêders en ánstónde oma’s kwame òp bezuûk mit allerlei cadeautjes en wiêze raod. Ze hebbe dor ok ’n Engels woord vör, det noeme ze de “babyshower”.

Nao zó’n drukke zwangerschapstied liêt ’t kiendje merke lang genoeg òpgeslote te hebbe gezaete en woj eindelek wel de wijde wereld ien. Alle vörtaekes ware ánwezig en de verloskundige vônd ’t tied um nor ’t ziekenhuus te gaon. Hans droeg ‘t “vluchtköfferke” wát al waeke òp dizzen dag haj stón te wâchte. Nó de ierdere ròndleiding haj de kraomsuite gen geheime mer en ’t gezelschap noom de vör hun bestemde plátse ien, gespanne wâchtend òp de groëte gebeurtenis. De suite zaag d’r medern uut en ge kòst ziên det de techniek ok beej bevallinge ’n stuk gröttere rol is gón speule. D’r stônd ’n apparaat wormit ze zelfs draodloos de harttoontjes van ’t òngebore kiendje kunne huure en ok grei um metiën te kunne ziên of ’t bloêd van moêder en kiendje goêd is. Hiël wá anders dan alliën mar ’t hôltere tuûterke van juffrouw Anna. De weeë din beej Hanny hun waerk en de bevalling verliêp volges ’t buukske en zóas det al duuzende jaore is gegaon. Dor is hiëlemol niks verânderd. Gelukkig was d’r van al die medische apparate niks nuëdig gewist en kòs papa Hans zelf de navelstreng van ziene pasgebore zoën dörknippe en ware ze same ientens gelukkig mit ‘t menneke en ware ze bleej en dankbaar det, mit dank án ’t verloskundig team, ‘t allemól zó moi verloëpe was. ’t Zelfde gevuul as lang trug beej Nelleke en Bert. Dor is gelukkig niks án verânderd.De kraomhulp die ’t neeje gezinneke thuus zuj gón begeleide was ok beej de bevalling zoëdet ze gen vremde mer vör mekaar ware. Ok wer ’n vörbeeld van ’n uutgebreide vörbereiding en begeleiding van de teggeworrige zwangerschappe. 

Nódet moêder en kiendje bekòmme ware van de ienspanninge wier alles klaor gemakt vör vertrek nor huus. Dor mochte de opa’s en oma’s as urste hun òpwachting make wornao ‘ne moie mar drukke kraomtied ánbraok. Hanny en Hans hán d’r vör gekoze um ’t kraambezuûk ien kliene gruupkes thuus te òntvange. Dè beviêl hartstikke goêd, waêrm en gezellig en veul memente van same geniête. Ze hán d’r vanaf geziên um ’n groët gezamelek kraamfeest, erges ien ‘ne zaal te hâlde. zoëas det teggeworrig ok al hiêr en daor gebruukelek is. Toen ze òp ‘ne maerge òp kwâme stônte d’r veur ien d’n tuin ’n del moi gekleurde borde mit de naam van hunne zoën d’r òp. Iederiën zuj wiëte det d’r ’n kiendje gebore was. Ze hán ’t d’r mar druk mit, al die minse án huus die netuurlek allemól beschuut mit muûskes wón hebbe. Hans was bleej det ie zien vekantie haj af kunne stemme òp dit feest, heej haj ’t vör gen goud wille misse. Gelukkig hoefde heej gen luiers, van die diagonaal gevouwe doeke van wafelkatoen die mit sluutspelde vâstgezet mosse werre, te gebruuke en ok nog ’s iedere kiêr utgewâsse mosse werre. Die kant en klaore “wegsmietbukskes” vônd heej toch mar wát hendig. Ien ’t verwissele van die poepbukskes was heej nó ’n par daag al net zó hendig as zien Hanny. Nó de feesteleken tied wier ’t ok daor wer tied um ’t laeve van alle dag òp te gón pakke. ’t Was wenne án ’n neej laeve mit ’n klaen kiendje. Papa en mama wer allebei án ’t waerk, de organisatie van d’n huushâld en ’t regele van de kienderòpvang. Nó ’n paar waeke begòs ’t te loëpe en kwaam ok dor alles goêd. 

Twië kiendjes wiere gebore, iën ien d’n âlden tied, iën òp d’n dag van vandaag. Vroeger was ’t kriêge van ’n kiendje wát gewoëner dan teggeworrig. ’t Was mier ’n vanzelfspraekend ònderdiël van ’t laeve en kwaam ien ’n gezin ok veul dukker vör. Techniek en uutgebreide begeleiding van zwangerschap en geboorte was d’r amper en de minse vertrouwde volledig òp de ervaring van degene die kwam helpe beej de bevalling. ’t Ging dus ok veul dukker fout. De rol van de vaders was, zeker ien de urste laevesjaore van ‘t kiendje hiël kliën.
Teggeworrig is de belaeving ’n stuk intenser en ok ’t feest ’n stuk uutgebreider. Vanaf d’n urste tot de laesten dag van de zwangerschap en de geboorte is ’r deskundige begeleiding die steeds mier gebruuk kan make van technische hulpmiddele. Teggeworrig zien ánstónde ouders mondige gesprekspartners van zwangerschaps- en bevallingsteams die veul voldoening hale uut ’t begeleide van minse die ‘n stukske geluk gón òntmoete.


Wát aoveral en âltied ’t zelfde is gebleve is det ’t kriêge van ’n kiendje ’n wònderleke gebeurtenis is die ien ieder gezin zörgt vör bleejdschap en geluk en waorvan we haope det det tot ien lengte van jaore zoë zal bliêve.